ایلنا
حین نوشتن خودم را جای مخاطب می‌گذارم/ نگاهم به متن همیشه اجرایی است
به گزارش خبرگزاری ایلنا، درست است که آثار دراماتیک و نمایشی اعم از «نمایشنامه» و «فیلمنامه» برای اجرا و نوشته می‌شوند اما این اتفاق همیشه رخ نمی‌دهد! در هنر نمایش کلا خواندن و مطالعه نمایشنامه یکی از ملزومات رشته و زیر شاخه‌های مربوطه است؛ حتی اگر آن اثر اصلا به اجرا نرسد. اما گاه نیز سرنوشت یک نمایشنامه بنا به دلایل متعدد به اجرا ختم نمی‌شود. در این صورت است که نمایشنامه در صورت صلاح‌دید توسط اعضای یک گروه با همراهی نویسنده و هدایت کارگردان خوانده می‌شود که اصطلاحا به آن «نمایشنامه‌خوانی» می‌گویند. نمایشنامه‌خوانی طی سال‌های اخیر در ایران بسیار مورد بحث بوده است. معمولا شیوه خوانش‌ها و نوع حرکات بازیگران است که چنین تفاوت نظرهایی را رقم می‌زند.
«نمایشنامه‌خوانی» از گونه‌های اجرایی مرسوم است که با خوانش صرف و اجراهای رادیویی تفاوت دارد. گاه نیز «نمایشنامه‌خوانی» اتفاقی است که بنا به نظر کارگردان پیش از اجراهای صحنه‌ای رخ می‌دهد؛ تا گروه به این واسطه با قدرت بیشتری به اجرای اثر بپردازد. در ایران و البته دیگر کشورها نویسندگان و کارگردان‌های مطرحی به خوانش آثار خود و دیگران پرداخته‌اند. مورد دیگر اینکه «نمایشنامه‌خوانی» سیاقی مستقل است که همان وسواس‌های اجرا برای ارائه اثری با کیفیت در آن لحاظ می‌شود.
«بی‌مرگی» به نویسندگی و علیرضا قاسمی و کارگردانی پیمان چراغی نام یکی از آثاری است که در قالب نمایشنامه‌خوانی تنظیم شده و سایه افضلی، معین محمودزاده، هانیه سجاد، مهیار ذوالنوری، اشکان بیک، تبسم قدیمی، محسن عظیمی و المیرا کهن خاکی خوانش نقش‌های آن را به عهده دارند. از دیگر عوامل این اثر هنری می‌توان به مجری طرح: محمدجواد ملک زاده؛ مشاور رسانه‌ای: سیدمحمدصادق سیادت؛ مدیر هماهنگی: وحید آقارضائی اشاره کرد. گفتنی است این اثر طی هفته‌های آینده اجراهای صحنه‌ای خواهد داشت که هنوز تاریخ دقیق آن مشخص نشده است.
در خلاصه نمایشنامه «بی‌مرگی» آمده است: آدم‌هایی که نتوانند فراموش کنند همیشه درد خواهند کشید، بین عقل و احساس گیر خواهند کرد و کسی نمی‌داند کجا گم می‌شوند؟!
علیرضا قاسمی نویسنده نمایشنامه «بی‌مرگی» که در زمینه نگارش فیلمنامه نیز فعال است، طی گفتگو با ایلنا درباره جزییات این اثر توضیحاتی داد.
بخشی از دغدغه‌های اصلی‌ام در کار لحاظ شد
قاسمی درباره جزییات اثر گفت: «بی‌مرگی» و ۱۱ نمایشنامه دیگر که همزمان با تحصیلات در رشته ادبیات نمایشی (اواخر دهه هشتاد) نوشته‌ام، هرکدام داری یک فضا، ژانر و سبک نگارشی هستند و سعی کرده‌ام در آن‌ها بخشی از دغدغه‌های شخصی خود را نیز لحاظ کنم. زمانی که می‌نویسم همزمان خود را جای مخاطب می‌گذارم و این بدان معناست که همیشه اجرایی به متن فکر خواهم کرد.
این نویسنده تاکید کرد: حین نوشتن نمایشنامه از همان ابتدا «ریتم» و «فرم» را در نظر خواهم گرفت تا اولین نیاز مخاطب که سرگرمی است برآورده شود؛ هرچند از اواسط دهه ۹۰ به دلایلی به سمت سینما، بخصوص فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی گرایش پیدا کردم؛ اما همچنان فضای تئاتر را دوست دارم.
اشخاص داستانم چرایی زندگی را گم کرده‌اند
نویسنده فیلم سینمایی «نیوکاسل» با تاکید براینکه «بی‌مرگی» روایت امید است، بیان کرد: نیچه حرف درخشانی دارد که ویکتور فرانکل نیز آنرا در کتابش نقل می‌کند. او می‌گوید: «آن کس که چرایی زندگی را یافته، با هر چگونگی خواهد ساخت». تمامی اشخاص داستان چرایی زندگی را گم کرده‌اند و هرکدام به واسطه دردها و رنج‌هایی که در زندگی کشیده دچار انواع پریشانی هستند.
شخصیت‌هایم گرفتار پوچی و تنهایی‌‌اند
او توضیحات خود را اینگونه تکمیل کرد: «افسردگی»، «پوچی»، «تنهایی»، «انتظار»، «بی‌هدفی» و مهمتر از همه ناامیدی فاکتورهایی است که شخصیت‌های داستان گرفتار آن هستند و قهرمان داستان یعنی احمد در عمق تاریکی به دنبال روزنه‌ی امیدی می‌گردد.
قاسمی افزود: در نمایشنامه «بی‌مرگی» تمام تلاشم را کردم تا شخصیت‌های چند بعدی بسازم که هر کدام قصه و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند و هر مخاطب با هر سلیقه‌ای بتواند با آن‌ها همزاد پنداری کند.
اساس «بی‌مرگی» مفاهیم انسانی است
نویسنده نمایشنامه «چند فصل معلق» در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «بی‌مرگی» بر اساس مفاهیم انسانی نگارش شده و مسلما هرنوع مخاطبی در دنیا که دغدغه انسانی داشته باشد با آن ارتباط برقرار می‌کند. هرچند روایت کمی پیچیده است؛ این ویژگی بعضی از فیلمنامه‌ها و نمایشنامه‌های من است که دوست دارم ذهن مخاطب را درگیر چیدن یک پازل کنم. پس قصه را جوری برای او روایت خواهم کرد تا بخشی از آنرا در ذهن خودش بسازد.
«زیبای سرکش» از فضای «بی‌مرگی» دور نیست
قاسمی در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد: به نظرم هر موضوعی «کانسپت» خاص خودش را برای بیان می‌طلبد. یک موضوع در قالب نقاشی، یکی فیلم کوتاه و دیگری در قالب یک سریال باید روایت شود. بی‌مرگی باید در صحنه تئاتر دیده شود اما حدود دو سال است مشغول نگارش داستانی به نام «زیبایِ سرکش» هستم که از فضای بی‌مرگی دور نیست.
